Bản án 291/2018/HS-PT ngày 20/07/2018 về tội vi phạm các quy định bảo vệ động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ

TÒA ÁN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BẢN ÁN 291/2018/HS-PT NGÀY 20/07/2018 VỀ TỘI VI PHẠM CÁC QUY ĐỊNH BẢO VỆ ĐỘNG VẬT THUỘC DANH MỤC LOÀI NGUY CẤP, QUÝ, HIẾM ĐƯỢC ƯU TIÊN BẢO VỆ

Ngày 20 tháng 7 năm 2018, tại Trụ sở Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm vụ án hình sự thụ lý số 236/2018/HSPT ngày 11/6/2018 đối với bị cáo Nguyễn Nguyên H. Do có kháng cáo của bị cáo H đối với Bản án hình sự sơ thẩm số 60/2018/HS-ST ngày 09/05/2018 của Toà án nhân dân quận A, Thành phố Hồ Chí Minh.

Bị cáo có kháng cáo: Nguyễn Nguyên H; giới tính: Nam; sinh năm: 1997 tại tỉnh Đ; nơi đăng ký hộ khẩu thường trú: Ấp B, xã D, huyện C, tỉnh Đ; chỗ ở: 656/68/52 đường Q, Phường E, quận A, Thành phố Hồ Chí Minh; trình độ học vấn: 12/12; nghề nghiệp: Sinh viên; quốc tịch: Việt Nam; dân tộc: Kinh; tôn giáo: Không; con ông Nguyễn Văn H và bà Trịnh Thị Kim T; hoàn cảnh gia đình: Chưa có vợ con; tiền án, tiền sự: Không; bị cáo bị bắt tạm giữ từ ngày 15/12/2017 đến ngày 18/12/2017 thì được trả tự do, đến ngày 22/01/2018 bị áp dụng biện pháp ngăn chặn “Cấm đi khỏi nơi cư trú; bị cáo tại ngoại. (Có mặt)

NỘI DUNG VỤ ÁN

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Khoảng 14 giờ ngày 15/12/2017 tại trước nhà số 656/68/52 đường Q, Phường E, quận A, Thành phố Hồ Chí Minh, Phòng PC 49 Công an Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp với Đội Cảnh sát kinh tế - Công an quận A kiểm tra phát hiện Nguyễn Nguyên H đang sử dụng xe máy hiệu Yamaha Exciter biển số 66V1-289.XX vận chuyển 08 cá thể khỉ và 02 cá thể rái cá đều còn sống. Do H không cung cấp được giấy tờ chứng nhận nguồn gốc số động vật nên Cơ quan Công an đã đưa H về Công an Phường E, quận A lập biên bản bắt người phạm tội quả tang.

Tiến hành khám xét khẩn cấp nơi ở của H tại số 656/68/52 đường Q, Phường E, quận A, Thành phố Hồ Chí Minh, Cơ quan Cảnh sát điều tra thu giữ thêm 05 cá thể rái cá và 04 cá thể khỉ đều còn sống đang nuôi nhốt tại nhà.

Tại Cơ quan điều tra, Nguyễn Nguyên H đã thừa nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình và khai nhận: Do ham lợi nên vào tháng 10/2017, H đã thực hiện hành vi mua bán cá thể khỉ còn sống, đến đầu tháng 12/2017 bán thêm cá thể rái cá. H lập trang facebook cá nhân tên “PH” đăng hình và rao bán trên mạng kèm theo số điện thoại liên lạc, khi có người mua thì H chở khỉ và rái cá đến điểm hẹn giao và nhận tiền, H không biết lai lịch của người mua. Đối với cá thể rái cá, H mua của người dân (không rõ lai lịch) đi săn bắt tại huyện O và bến phà K, Thành phố Hồ Chí Minh, với giá 3.000.000 đồng/ cá thể và bán lại với giá 3.500.000 đồng/ cá thể. Đối với cá thể khỉ, H đặt mua thông qua trang facebook tên “HP” của một người không rõ lai lịch với giá từ 1.300.000 đồng – 1.5000 đồng/ cá thể và bán lại với giá từ 1.600.000 đồng – 2.000.000 đồng/cá thể. H khai đã bán được 04 cá thể rái cá và 16 cá thể khỉ, thu lợi tổng cộng là 11.000.000 đồng, số tiền này H đã tiêu xài hết.

Tại Bản kết luận giám định mẫu vật số 436/BB-SHNĐ ngày 19/12/2017 của Viện sinh học nhiệt đới thuộc Viện hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam xác định:

- 07 cá thể rái cá có tên khoa học là Rái cá vuốt bé – Aonyx cinerea còn sống, con non (chưa trưởng thành), bao gồm 03 cá thể đực và 04 cá thể cái; thuộc họ chồn triết: Mustelidae; bộ thú ăn thịt: Carnivora; lớp thú: Mammalia thuộc danh mục các loài động vật nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ thuộc phụ lục 1B của Nghị định 160/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ.

- 08 cá thể khỉ có tên khoa học là Khỉ đuôi lợn – Macaca leonine còn sống, con non (chưa trưởng thành), bao gồm 03 cá thể đực và 05 cá thể cái; họ khỉ: Cercopithecidae; bộ linh trưởng: Primates; lớp thú: Mammalia thuộc danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm thuộc phụ lục II B Nghị định số 32/2006/NĐ-CP ngày 30/3/2006 của Chính phủ.

- 04 cá thể khỉ có tên khoa học là Khỉ đuôi dài – Macaca fascicularis còn sống, con non (chưa trưởng thành); họ khỉ: Cercopithecidae; bộ linh trưởng: Primates; lớp thú: Mammalia thuộc danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm thuộc phụ lục II B Nghị định số 32/2006/NĐ-CP ngày 30/3/2006 của Chính phủ.

Tại Bản cáo trạng số 73/CTr-VKS ngày 12/4/2018, Viện kiểm sát nhân dân quận A đã truy tố bị cáo Nguyễn Nguyên H về tội “Vi phạm các quy định về bảo vệ động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ” theo điểm đ khoản 2 Điều 190 của Bộ luật Hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009.

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 60/2018/HS-ST ngày 09/5/2018 của Tòa án nhân dân quận A, Thành phố Hồ Chí Minh nhận định bị cáo Nguyễn Nguyên H đã có hành vi mua bán, vận chuyển 07 cá thể rái cá vuốt bé, 08 cá thể khỉ đuôi lợn và 04 cá thể khỉ đuôi dài là những động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ. Từ đó, tuyên bố bị cáo Nguyễn Nguyên H phạm tội “Vi phạm các quy định về bảo vệ động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ” và áp dụng điểm đ khoản 2 Điều 190 của Bộ luật Hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51 của Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017, xử phạt Nguyễn Nguyên H 02 năm tù và buộc bị cáo nộp lại số tiền thu lợi bất chính là 11.000.000 đồng để sung quỹ Nhà nước; ngoài ra, án sơ thẩm còn tuyên về xử lý vật chứng, án phí và quyền kháng cáo theo luật định.

Ngày 21/5/2018, bị cáo Nguyễn Nguyên H kháng cáo xin được hưởng án treo.

Tại phiên tòa phúc thẩm:

Bị cáo Nguyễn Nguyên H thừa nhận hành vi phạm tội của mình như án sơ thẩm đã tuyên, đồng thời giữ nguyên nội dung kháng cáo xin được hưởng án treo với lý do bị cáo đã thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; bị cáo phạm tội lần đầu; hiện bị cáo đang theo học tại Đại học P; gia đình bị cáo có hoàn cảnh khó khăn và là gia đình có ông cha là những người có công với Cách mạng. Từ đó, đề nghị Hội đồng xét xử xem xét chấp nhận kháng cáo của bị cáo.

Đại diện Viện kiểm sát nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị Hội đồng xét xử chấp nhận kháng cáo của bị cáo, sửa Bản án sơ thẩm số 60/2018/HS-ST ngày 09/5/2018 của Toà án nhân dân quận A, Thành phố Hồ Chí Minh theo hướng cho bị cáo được hưởng án treo.

NHẬN ĐỊNH CỦA HỘI ĐỒNG XÉT XỬ

Trên cơ sở nội dung vụ án, căn cứ vào các tài liệu trong hồ sơ vụ án đã được tranh tụng tại phiên toà, Hội đồng xét xử nhận định như sau:

Tại phiên tòa phúc thẩm, bị cáo Nguyễn Nguyên H đã khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình như án sơ thẩm đã tuyên, lời khai nhận của bị cáo phù hợp với Biên bản bắt người phạm tội quả tang (bút lục 05, 06), Biên bản khám xét (bút lục 48, 49) cùng các chứng cứ khác đã thu thập được có trong hồ sơ vụ án, từ đó xác định được: Vào lúc 14 giờ ngày 15/12/2017, tại trước nơi ở của mình - nhà số 656/68/52 đường Q, Phường E, quận A, Thành phố Hồ Chí Minh - Nguyễn Nguyên H bị bắt quả tang đang vận chuyển để mua bán 08 cá thể khỉ và 02 cá thể rái cá còn sống. Đồng thời, ngay sau đó, H còn bị thu giữ tại nơi ở của mình 05 cá thể rái cá và 04 cá thể khỉ còn sống, tổng cộng 19 cá thể - trong đó có 07 cá thể rái cá có tên khoa học là rái cá vuốt bé, 08 cá thể khỉ có tên khoa học là khỉ đuôi lợn và 04 cá thể khỉ có tên khoa học là khỉ đuôi dài (Theo Bản kết luận giám định mẫu vật số 436/BB-SHNĐ ngày 19/12/2017 của Viện sinh học nhiệt đới thuộc Viện hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam). Qua đối chiếu, rái cá vuốt bé thuộc danh mục các loài động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ theo Nghị định số 160/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ; và khỉ đuôi lợn, khỉ đuôi dài thuộc nhóm động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm theo phụ lục II B Nghị định số 32/2006/NĐ-CP ngày 30/3/2006 của Chính phủ. Hành vi của bị cáo đã đủ yếu tố cấu thành tội “Vi phạm các quy định về bảo vệ động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ” và do bị cáo H đã vận chuyển, mua bán trái phép từ 05 cá thể rái cá vuốt bé trở lên nên thuộc trường hợp “gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng” được quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 190 của Bộ luật Hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009. (Theo hướng dẫn tại điểm đ tiểu mục 4.4 mục 4 phần IV và Phụ lục ban hành kèm Thông tư liên tịch số 19/2007/TTLT-BNN-BTP-BCA- VKSNDTC-TANDTC ngày 08/3/2007 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn – Bộ Tư pháp – Bộ Công an – Viện kiểm sát nhân dân Tối cao – Tòa án nhân dân Tối cao). Bản án hình sự sơ thẩm số 60/2018/HS-ST ngày 09/5/2018 của Tòa án nhân dân quận A, Thành phố Hồ Chí Minh đã xét xử bị cáo Nguyễn Nguyên H về tội danh và điều luật như trên là có căn cứ, đúng người, đúng tội và đúng pháp luật.

Xét đơn kháng cáo của bị cáo làm trong thời hạn luật định là hợp lệ nên thuộc trường hợp được xem xét tại cấp phúc thẩm.

Tại phiên tòa phúc thẩm, bị cáo Nguyễn Nguyên H giữ nguyên yêu cầu kháng cáo, xin được hưởng án treo để tiếp tục việc học tập, bị cáo hiện đang là sinh viên của trường Đại học P (Theo Giấy chứng nhận số 02/GCN-ĐHCN ngày 12/04/2018 - bút lục 95); việc phạm tội như trên nhằm mục đích kiếm thêm thu nhập để trang trải cho việc học tập, bị cáo thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; phạm tội lần đầu. Ngoài ra, bị cáo còn cung cấp thêm các bằng khen của các ông và bà bị cáo (gồm: Giấy chứng nhận ngày 09/6/1985 của ông Nguyễn Văn H được thưởng Huân chương kháng chiến hạng 1; Bằng khen ngày 12/8/1997 của bà Phạm Thị T, Huân chương kháng chiến ngày 13/8/1985 của bà Võ Thị P vì đã có thành tích trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước; Bằng khen ngày 15/9/1999 của ông Trần Văn Đ đã có thành tích trong cuộc kháng chiến của dân tộc). Đây là các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự được quy định tại khoản 2 Điều 46 Bộ luật Hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009, cần áp dụng thêm cho bị cáo. Riêng tình tiết bị cáo khai gia đình có hoàn cảnh khó khăn nhưng không có căn cứ nên không thể xem xét cho bị cáo được.

Hành vi phạm tội của bị cáo là nghiêm trọng và xâm phạm đến chế độ quản lý của Nhà nước về bảo vệ động vật hoang dã, quý hiếm, gây thiệt hại cho môi trường sinh thái, xâm hại đến sự bền vững và ổn định của môi trường, gây ra những hậu quả nghiêm trọng khác cho đời sống xã hội, đe dọa đến sự tồn tại của loài đó và của loài có liên quan. Khi thực hiện hành vi phạm tội, bị cáo nhận thức rõ việc bị cáo vận chuyển, mua bán trái phép động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm là phạm pháp nhưng bị cáo vẫn cố ý thực hiện, điều đó cho thấy bị cáo xem thường pháp luật, cần cách ly bị cáo ra khỏi xã hội một thời gian mới để đảm bảo tính răn đe, giáo dục và phòng ngừa chung. Xét thấy mức hình phạt của bản án sơ thẩm đã tuyên là tương xứng với mức độ, hành vi phạm tội của bị cáo nên Hội đồng xét xử không chấp nhận kháng cáo của bị cáo, giữ nguyên bản án sơ thẩm về mức hình phạt đối với bị cáo.

Ngoài ra, căn cứ Điều 345 của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, Tòa án cấp phúc thẩm thấy cần thiết phải xem xét lại bản án sơ thẩm tại phần buộc bị cáo H phải nộp lại số tiền thu lợi bất chính là 11.000.000 đồng, trong khi hành vi mà bị cáo H bị truy cứu trách nhiệm hình sự trong vụ án này là chưa thu lợi. Bởi số tiền này bị cáo có được là xuất phát từ một hành vi khác, mà hành vi ấy chưa có căn cứ để xác định là hành vi phạm tội.

Các quyết định khác của bản án sơ thẩm không có kháng cáo, kháng nghị nên Hội đồng xét xử không xem xét lại.

Vì các lẽ trên,

QUYẾT ĐỊNH

Căn cứ điểm b khoản 1 Điều 355, điểm d khoản 1 Điều 357 Bộ luật Tố tụng hình sự; áp dụng điểm đ khoản 2 Điều 190, điểm p khoản 1, khoản 2 Điều 46 của Bộ luật Hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009; sửa Bản án sơ thẩm số 60/2018/HS-ST ngày 09/5/2018 của Tòa án nhân dân quận A, Thành phố Hồ Chí Minh về số tiền thu lợi bất chính của bị cáo Nguyễn Nguyên H.

Phạt bị cáo Nguyễn Nguyên H 02 (hai) năm tù. Thời hạn tù tính từ ngày bắt bị cáo chấp hành án, được trừ đi thời gian tạm giữ từ ngày 15/12/2017 đến ngày 18/12/2017.

Về số tiền thu lợi bất chính: Bị cáo không phải nộp số tiền là 11.000.000 (mười một triệu) đồng.

Hoàn lại cho bị cáo Nguyễn Nguyên H số tiền đã nộp là 11.000.000 (mười một triệu) đồng theo Biên lai thu số AA/2017/0049139 ngày 19/7/2018 của Cục Thi hành án dân sự Thành phố Hồ Chí Minh.

Bị cáo phải chịu 200.000 (hai trăm nghìn) án phí hình sự phúc thẩm.

Các quyết định khác của bản án sơ thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày hết thời hạn kháng cáo, kháng nghị.

Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án.